داستان، هویت دینی و تربیت دینی: تحلیلی براساس هرمنوتیک روایی پل ریکور
محورهای موضوعی : تاریخ و ماهیت رشته فلسفهٔ تعلیموتربیت، مکاتب و رویکردهای فلسفهٔ تعلیموتربیت قدیم و جدید ،تاریخ اندیشه و عمل تربیتی (سیاستها، برنامهها، اقدامات و...) مفاهیم، گزارهها و نظریههای تربیتی آراء مربیان و فیلسوفان تربیتی روششناسی پژوهشهای تربیتی انواع تربیت مسائل تعلیموتربیت ایران و جهان برنامه درسی و آموزش در رشتههای گوناگونعلی وحدتی دانشمند 1 * , خسرو باقری نوع پرست 2 , دکتر شهین ایروانی 3
1 - دانشگاه تهران
2 - 0
3 - .
کلید واژه: داستان, هویت دینی, تربیت دینی, هرمنوتیک, پل ریکور,
چکیده مقاله :
در شرایط بحران معنا و هویت در عصر حاضر، هویتبخشی یکی از رسالتهای اساسی برای هر جریان تربیتی است. هویت دینی نیز یکی از ابعاد این رسالت است که در جامعهی ما بهواسطهی حضور پررنگ دین در آن، از اهمیتی مضاعف برخوردار شده است. در این میان، داستان ها همواره بهعنوان یکی از ابزارهای هویتبخش تلقی شدهاند. این پژوهش بر آن است تا با تکیه بر نظرگاه هرمنوتیک روایی پل ریکور و با استفاده از روشهای تحلیلی و اشتقاقی صریح، تصویری را بر مبنای نظریه تفسیر از مفهوم هویت دینی و نقش داستان در شکلگیری آن و همچنین مواجههی ریکور با تنگناهای پیش روی تربیت دینی مبتنی بر داستان بهدست دهد. یافتهی پژوهش حاکی از آن است که در نظر ریکور، هویت دینی آن فهمی است که از خواندن متون دینی بهطور عام و روایتها بهطور خاص حاصل میشود. در برابر تنگنای حقیقتگویی داستان، نظر ریکور مبنی بر حقیقت داستان بهمثابهی امکان، اگرچه پاسخی در برابر آسیب جزماندیشی است، اما در عین حال نیازمند گزارههای بنیادین غیرروایی نیز میباشد. هرمنوتیک او توصیفِ آموزههای دینی در قالب داستان را در معرض آسیب نقلگرایی دانسته و این توصیف باید در بوته نقد قرار بگیرد. در عرصهی تبیین آموزههای دینی بهکمک داستان نیز اگرچه هر داستان واجد دنیای خاص خود است، اما گفتمان های رقیبِ خارج از منظومهی داستانی یک دین نیز باید در اعتباریابی حدسِ اولیه از معنای داستان بهمنظور رسیدن به حدس بهتر مورد تأکید قرار بگیرند.
The current crisis of meaning and identity is one of the major concerns for every educational system. Religious identity is one of the aspects of this problem that is highly recognized in Islamic Iran. This paper tries to provide a picture for the concept of religious identity, the role of stories, one of the chief sources of meaning, in its genesis and the consequences of storytelling for religious education based on the narrative hermeneutics of Paul Ricoeur. The Ricoeurian thought shows that religious texts in general and religious stories in particular shape the religious identity. According to Ricoeur, description using narratives, is subject to pure narrativisim and it is necessary to move to explanation step. Although every narrative has its own world, but to explain the religious teachings using narratives, other rival discourses must be considered