وجه آینه ای روایت و بکارگیری آن در تجربه «دیگری» در رابطه تربیتی: طرحی برای تربیت همدلانه معلم
محورهای موضوعی : تاریخ و ماهیت رشته فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت، مکاتب و رویکردهای فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت قدیم و جدید ،تاریخ اندیشه و عمل تربیتی (سیاست‌ها، برنامه‌ها، اقدامات و...) مفاهیم، گزاره‌ها و نظریه‌های تربیتی آراء مربیان و فیلسوفان تربیتی روش‌شناسی پژوهش‌های تربیتی انواع تربیت مسائل تعلیم‌وتربیت ایران و جهان برنامه درسی و آموزش در رشته‌های گوناگون
1 - دانشگاه تهران
کلید واژه: دیگری, روایت, زاویه دید, همدلی, تربیت معلم,
چکیده مقاله :
رابطه تربیتی، رابطه ای است عمیق و وابسته به بینش معلم درباره خود، دانش آموز و ماهیت این رابطه. از این رو، طرح بینش های فلسفی در دوره تربیت معلم از اهمیتی ویژه برخوردار است. از سوی دیگر، دشواری ادبیات فلسفی باعث شده تا حضور صریح فلسفه در این برنامه با کامیابی همراه نباشد. نوشتار حاضر با در نظر گرفتن ضرورت نخست و با نظر به این ناکامی، تلاش می کند تا ضمن تحلیل رابطه تربیتی و جایگاه «دیگری» در آن، قالب جدیدی را برای طرح این بینش فلسفی بکار برد. بر این اساس، ابتدا با رویکرد تحلیلی، «دیگری» و نقش آن را در رابطه تربیتی بیان می کنیم؛ سپس به تبیین مفهوم روایت و مولفه های آن خواهیم پرداخت و در نهایت با رویکرد اشتقاق ضمنی، طرحی ارایه خواهیم داد که در آن، درک دیگری با استفاده از زاویه دید در داستان، امکان پذیر خواهد بود. اگر رابطه تربیتی را به صورت تعاملی تصویر کنیم، تحقق آن مستلزم درک دانش آموز در مقام دیگری توسط معلم و همدلی با وی است. در گام دوم، در میان عناصر روایت، عنصر زاویه دید که امکان جایجایی میان شخصیت ها فراهم می کند و ما را قادر می سازد تا در منظر نگاه شخصیت های مختلف روایت بنشینیم. بر این اساس، در پایان تلاش شده تا برای تقویت همدلی و امکان درک دیگری توسط معلمان، طرحی تربیتی مبتنی بر روایت و عنصر زوایه دید که آنر ا ویژگی آینه ای روایت نام نهاده ایم، طراحی شود.
The educational relationship is a deep connection that relies on a teacher's perception of themselves, their students, and the nature of this relationship. Consequently, presenting philosophical insights during teacher training is of particular importance. However, the complexity of philosophical literature has resulted in the explicit presence of philosophy in these programs not being very successful. This paper, considering the initial necessity and acknowledging this failure, seeks to analyze the educational relationship and the role of "the other" within it, while introducing a new framework for expressing these philosophical insights.
Accordingly, we will first articulate "the other" and its role in the educational relationship through an analytical approach; next, we will elucidate the concept of narrative and its components. Finally, using an implicit derivation approach, we will present a framework that enables understanding the other from various characters' perspectives within a story. If we view the educational relationship as interactive, its realization involves the teacher understanding the student as the other and empathizing with them.
In the second step, among the elements of narrative, the point of view is highlighted as it allows the shifting between characters and enables us to adopt the viewpoints of different characters in the story. Thus, it has been concluded that a narrative-based educational framework centered on the element of point of view, which we have termed the reflective aspect of narrative, has been designed to enhance empathy and the capacity to understand the other by teachers.
آسابرگر، آرتور (1380). روایت در فرهنگ عامیانه، رسانه و زندگی روزمره. ترجمه محمدرضا لیراوی. تهران: انتشارات سروش.
ابراهیمی، احسان (1396). تبیین هستی‌شناسانه رابطه تربیتی معلم و شاگرد با الهام از اندیشه فلسفی لویناس. پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی نرگس سجادیه. تهران: دانشگاه تهران.
ابوت، اچ پورتر (1397). سواد روایت. ترجمه نیما م شرفی و رویا پورآذر. تهران: نشر اطراف.
احمدی، بابک (1380). ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
الیاس، جان (1395). فلسفه تعلیم و تربیت (قدیم و معاصر). ترجمه عبدالرضا ضرابی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
ایروانی شهین، شرفی محمدرضا، یاری دهنوی، مراد (1387). چرا معلمان به آموختن فلسفه تعلیم و تربیت نیاز دارند، فصلنامه تعلیم و تربیت، 93، 6-36.
باقري، خسرو (1390). دیالوگ معلم و فیلسوف تعلیم و تربیت، مجموعـه چکیـده مقـالات دومـین همـایش ملـی انجمن فلسفه تعلـیم و تربیـت ایـران. تهران: وزارت آموزش و پـرورش، پژوهشـگاه مطالعـات آمـوزش و پرورش.
باقری نوع پرست، خسرو (1398). گفتگوی معلم و فیلسوف.تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
باقری، خسرو، سجادیه نرگس، توسلی طیبه. (1389). رویکردها و روش های پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
خبازی کناری، مهدی؛ سبطی، صفا (۱۳۹۵). چشم انداز فلسفه اخلاق لویناس در تعلیم و تربیت. ارائه شده در اولین همایش ملی اخلاق و جامعه ایرانی، ایران، تهران.
سجادیه، نرگس سادات (1401). تبارشناسی و تعلیم و تربیت، ویراست دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سیمز، کارل (1400). پل ریکور. ترجمه محمدحسین خسروی. تهران: نشر کرگدن.
هاملین، د. و.(1376). فلسفه ملال آور تعلیم و تربیت؟! ترجمه خسرو باقری. در فلسفه تعلیم و تربیت معاصر. تهران: محراب قلم.
یاری دهنوی، مراد (1392). زیست نگاری و روایت فهم معلمان از نقش فلسفه تعلیم و تربیت در تحول عملکرد آنان. پژوهش نامه مبانی تربیت، 3(2)، 49-66.
Biesta, G. J. J. (2013). The Beautiful Risk of Education. Paradigm Publishers. Broudy, H. S. (1969). Philosophy of education an organization of topics and selected sources, supplement, 1969.
London: University of Illinois Press.
Carr, W. (2004). Philosophy and Education. Journal of Philosophy of Education, 38(1), 55-73. Connelly F. M and Clandinin D. J (1990). Narrative inquiry: Experience and story in qualitative research, San Francisco:
Jossey-Bass Publishers, First Edition.
Cochran-Smith, M. (2024). The problem of teacher education, Journal of Teacher Education, 55(4), 295-299. Derrida, J. (2002). Writing and Difference, trans. Alan Bass, London and New
York: Routledge. Gadamer, H. G. (1979). Truth and method. trans. by W, Glen-Doepel, ed. by John Cumming and Garret Barden. New
York: Crossraod. Harper, D. (2024). narration. Online Etymology Dictionary. Retrieved July 20, 2024, from https://www. etymonline.
com/word/narration
Levinas, E. (2001). Existence and existents. (A. Lingis, Trans.). Pittsburgh, PA: Duquesne University Press.
Rimmon-Kenan, S. (2002). Narrative fictions: Contemporary poetics. New York: Routledge. Schön, D. A. (1987). Educating the reflective practitioner: Toward a new design for teaching and learning in the
professions. Jossey-Bass. Winch, C. (2012). For philosophy of education in teacher education. Oxford Review of Education, 38(3), 305-322.
https://doi.org/10.1080/03054985.2012.693299.