مطالعه تطبیقی استعاره تربیتی سفر در عرفان اسلامی و عرفان اومانیستی
محورهای موضوعی : تاریخ و ماهیت رشته فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت، مکاتب و رویکردهای فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت قدیم و جدید ،تاریخ اندیشه و عمل تربیتی (سیاست‌ها، برنامه‌ها، اقدامات و...) مفاهیم، گزاره‌ها و نظریه‌های تربیتی آراء مربیان و فیلسوفان تربیتی روش‌شناسی پژوهش‌های تربیتی انواع تربیت مسائل تعلیم‌وتربیت ایران و جهان برنامه درسی و آموزش در رشته‌های گوناگون
رضا محمدی چابکی
1
()
دکتر فاطمه وجدانی
2
(دانشگاه شهیدبهشتی)
فاطمه سادات بیطرفان
3
(دانشگاه تهران)
کلید واژه: استعاره تربیتی سفر, منطق‌الطیر, کوه جادو, عرفان اسلامی, عرفان اومانیستی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی استعاره تربیتی سفر در عرفان اسلامی و نقطه مقابل آن، عرفان اومانیستی انجام گرفته است. بدین جهت، به دو متن عرفانی نماینده عرفان اسلامی و نماینده عرفان اومانیستی مراجعه شد. در مورد اول، «منطق‌الطیر» اثر عطار نیشابوری و در مورد دوم، «کوه جادو» اثر توماس مان آلمانی، به عنوان نماینده اصلی دو عرفان مذکور انتخاب شدند. در این راستا، جهت دست یافتن به هدف پژوهش، از روش تفسیری، استنتاجی و تطبیقی بهره گرفته شده و یافته‌های حاصل از آن، در سه گام اصلی شامل تحلیل استعاره تربیتی سفر در منطق‌الطیر و کوه جادو (از منظر هفت نگاشت میان‌حوزه‌ای شامل رهرو یا رهروان سفر، راهبر یا راهبران سفر، مقصد نهایی سفر، مراحل سفر، ره‌توشه، مسیریابی و ملزومات سفر، راهبرد سفر و نیز رهاورد سفر)، استنتاج دلالت های تربیتی (اصول و راهبردهای تربیتی) در دو اثر مذکور و تطبیق و مقایسه دو گام قبلی ارائه شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که استعاره تربیتی سفر بر مبنای عرفان اسلامی و عرفان اومانیستی، دو مسیرِ جداگانه برای تربیت تعریف می کند که با وجود اشتراکات فراوان میان این دو مسیر، منتهای متفاوتی برای آنها تصور می‌شود. از جمله اشتراکات میان این دو می‌توان به سلوک مرحله‌ای، آزادی و اختیار متربی و درون‌نگری و از تمایزات میان این دو می‌توان به جایگاه یا خاستگاه شناخت بودن انسان و غایت متفاوت آنها اشاره نمود.
The present study aims to explain the educational metaphor of the journey and its educational implications by a comparative study of two valuable educational works of "The Conference of the Birds" and "The Magic Mountain". Therefore, to achieve the research objectives, the methods of progressive inference method, and also the four-step comparative method are used and the findings of this study, in three main steps, include the analysis of the educational metaphor of the journey in "The Conference of the Birds" and "The Magic Mountain" from the perspective of seven intermediate mapping maps, including travelers or travelers, travel planners, travel destinations, travel stages, luggage, Routing and travel requirements, travel strategy, and also trips), the deduction of educational implications (principles and methods of education) in the two books, as well as the comparison of the previous two steps. Accordingly, the results of the research indicate that the educational metaphor of the journey, based on the selective basis for it, in which two bases of Islamic mysticism and humanist mysticism are introduced, are two separate paths for education that are defined by The abundance of commonality between these two paths is thought to be different for them; among them, the commonality of these two can be exemplified by the step-by-step process, the freedom and the ability to interpret and interrogate in traveler (student), and The distinction between these two can also be the place or origin of the cognition of human beings and their different ends, one that is infinite and divine, and the other is limited to the human soul.