تبیین و نقد انگاره های کودکی در سند برنامه پیش دبستانی ایران
محورهای موضوعی : تاریخ و ماهیت رشته فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت، مکاتب و رویکردهای فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت قدیم و جدید ،تاریخ اندیشه و عمل تربیتی (سیاست‌ها، برنامه‌ها، اقدامات و...) مفاهیم، گزاره‌ها و نظریه‌های تربیتی آراء مربیان و فیلسوفان تربیتی روش‌شناسی پژوهش‌های تربیتی انواع تربیت مسائل تعلیم‌وتربیت ایران و جهان برنامه درسی و آموزش در رشته‌های گوناگون
نرگس سجادیه
1
(دانشگاه تهران)
رضوان اسامی
2
(دانشگاه تهران)
دکتر ابراهیم طلایی
3
(دانشگاه تربیت مدرس)
کلید واژه: فلسفه تربیت کودک, انگاره کودکی, پیش‌دبستانی, سند, رویکرد اسلامی عمل ,
چکیده مقاله :
این پژوهش درصدد استنباط انگاره کودکی مفروض در سند «راهنمای برنامه و فعالیت های آموزشی و پرورشی دوره پیش‌دبستان» و نقد آن است. به این منظور انگاره های کودکی مستتر در سند استخراج شده است. سپس با نقد درونی این انگاره ها، ناسازواری های آنها بیان شده است. همچنین انگاره ها با توجه به رویکرد اسلامی عمل، از منظر بیرونی به نقد گذاشته شده است. روش مورد استفاده برای استنباط انگاره های دوران کودکی از سند، روش تحلیل فرارونده و تحلیل محتواست. جهت نقد درونی انگاره‌های سند، با استفاده از روش ارزیابی ساختار مفهوم، انسجام و سازواری آنها بررسی شده است. برای نقد بیرونی نیز روش تحلیل تطبیقی پیوسته به کار گرفته شده است. پس از بررسی سند، هفت انگاره به دست آمده است. این انگاره ها عبارتند از: کودک ارگانیسم، کودک مکانیسم، کودک به مثابه سرمایه، کودک به مثابه پیش‌بزرگسال و کودک معصوم بالقوه. مهم‌ترین ناسازواری در میان انگاره ها در سند، بین انگاره کودک به مثابه گیاه و کودک به مثابه موم یافت شده است. در نقد بیرونی، انگاره ها نخست به انگاره های کودک در رویکرد اسلامی عمل ازجمله انگاره کودک شبه‌عامل و کودک جوانه ای خودرو و متکی به قیّم اشاره شده است. در نقد بیرونی، بیان شده که سند به جوان بودن گیاه و نیاز او به اتکا به قیّم توجه کافی نداشته است. از سوی دیگر، انگاره موم برای انسان، چه کودک و چه بزرگسال، قابل قبول دانسته نشده است. همچنین، بیان می‌شود که انگاره کودک سرمایه در گرو مسائلی نظیر خواست کودک قرار دارد.
This paper aims to deduct the concept of childhood presumed in the "Guide of the curriculum and educational and training activities of preschool" document and criticize it. For this purpose, hidden childhood images supposed in this document was explored. Then, these images were criticized. While in internal critique, inconsistencies were explained, in external critique, these images were examined from the view of Islamic theory of action. The method of inferring childhood images was transcendental analysis and content analysis. Also, whereas the internal critique has done was conceptual structure evaluation, the external critique has done by constant comparative analysis. After examining the document, seven childhood images were inferred: the child as an organism, the child as a mechanism, the child as the capital, the child as a pre-adult person, and the child as a potentially innocent person. The most important incompatibility that was found in the document emerged between the child as an organism and the child as a mechanism. In the external critique, the childhood images in Islamic Theory of Action were listed as "child as a pseudo-agent" and "child as a wildflower which relies on a caretaker". Our findings showed that the curriculum framework does not consider due attention to the young age of the plant and its dependence on the caretaker. Furthermore, the image of child as machine wasn't considered acceptable for humans, whether children or adults.