ایدئالیسم افلاطونی به‌مثابه منطق کشف ایده‌ها و پیامدهای آن در تربیت
محورهای موضوعی : تاریخ و ماهیت رشته فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت، مکاتب و رویکردهای فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت قدیم و جدید ،تاریخ اندیشه و عمل تربیتی (سیاست‌ها، برنامه‌ها، اقدامات و...) مفاهیم، گزاره‌ها و نظریه‌های تربیتی آراء مربیان و فیلسوفان تربیتی روش‌شناسی پژوهش‌های تربیتی انواع تربیت مسائل تعلیم‌وتربیت ایران و جهان برنامه درسی و آموزش در رشته‌های گوناگون
مجتبی پورکریمی هاوشکی
1
()
رسول اسکندری
2
()
مراد یاری دهنوی
3
()
کلید واژه: افلاطون, ایده‌ها, مفاهیم کلی, پیامدهای تربیتی,
چکیده مقاله :
هدف اصلی این مقاله بررسی و تبیین ایدئالیسم افلاطون در قالب تعریف مفاهیم کلی و استنتاج پی آمدهای تربیتی آن است. در این پژوهش که از نوع پژوهش‌های کیفی و با روش استنتاجی است، به بررسی آثار افلاطون و کتاب‌ها و مقالات مرتبط با آرای او پرداخته‌شده است. این پژوهش درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال است که ایدئالیسم افلاطونی در زمینه تعریف مفاهیم کلی، چگونه تبیین می‌شود و چه پی آمدهای تربیتی را به همراه دارد. نتایج به‌دست‌آمده دلالت بر این دارد که افلاطون در پژوهش‌های خود با بهره‌گیری از روش‌های عقلی و تجربه ذهنی، درصدد دست‌یابی به مفهوم کلی به‌عنوان بازنمود ایده ها است. این ایده ها در نزد او موجوداتی واقعی، اما غیرمادی هستند. یکی از کارکردهای اصلی مفاهیم کلی، استفاده از آن‌ها به‌عنوان معیاری برای عمل در موقعیت های جزئی و عینی است. مفاهیمی که هرکدام دارای شرط‌هایی اساسی و لازم می‌باشند و می‌توان بر اساس آن‌ها موضوعات را از هم تفکیک نمود و همچنین امور متکثر (مصادیق) را ذیل یک مفهوم کلی قرارداد. در باب پی آمدهای تربیتی این دیدگاه، ایدئالیسم افلاطونی مستلزم حرکت به سمت مفهوم محوری در تربیت و بازسازی برنامه درسی، روش تدریس، رابطه معلم و دانش آموز و ارزشیابی بر اساس کشف مفاهیم کلی و ارائه یک تعریف بر اساس آن‌ها است.
The main aim of this essay is to explain Plato’s idealism in terms of general concepts and their educational implications. In this research, which is of a qualitative kind using the inferential method, the works of Plato, along with the books and articles related to his opinions are investigated. The research attempts to answer these questions. How is Platonic Idealism explained in terms of defining general concepts? What are educational implications of Plato' thought? The results indicate that Plato seeks to explain general concept as the representation of ideas. For him, these ideas are real but immaterial beings. The main elements of definition are concept and example. One of the main functions of general concepts is the use of them as a criterion for action in partial and objective situations, concepts that all have essential and necessary conditions and it can be distinguished on the basis of topics and also it can be put the plural things (examples) under a general concept. In terms of educational implications, Plato’s idealism entails a shift towards a concept-based framework in education including rebuilding curriculum, teaching methods, teacher and student relationship, and evaluation based on the discovery of general concepts.
اژه‌ای، محمدعلی (1371). مبانی منطق. تهران: انتشارات سمت.
اسلامیان مرضیه؛ و کشتی‌آرای، نرگس (1393). تبیین مؤلفه‌های برنامه درسی مبتنی بر دیدگاه‌های تربیتی افلاطون و فارابی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 11(13)، 18-33.
افلاطون (1384). مجموعه آثار (محمدحسن لطفی و رضا کاویانی، مترجمان). تهران: انتشارات خوارزمی.
افلاطون (1389). چهار رساله (محمود صناعی، مترجم). تهران: هرمس.
افلاطون (1393). جمهور (فؤاد روحانی، مترجم). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
انتظام، سید محمد (1388). ساختار منطقی معرفت‌شناسی افلاطون. فصلنامه نامه مفید، 24(6)، 5-34.
ایوبی مهریزی، ملیحه (1393). بررسی آپریا در محاوره‌های تعریفی افلاطون. نشریه فلسفه، 42(2)، 1-16.
بیات، حسین (1397). نقد و ارزیابی افلاطون‌گرایی جدید در ریاضیات. فصلنامه پژوهش‌های فلسفی، 12(23)، 1-14.
داوری‌اردکانی، رضا؛ و سوسهایی، پری (1390). سقراط افلاطون کیست. فصلنامه تاریخ فلسفه 2(1)، 9-21.
درویشی، داریوش (1390). تمایز روش دیالکتیکی سقراط و افلاطون. فصلنامه منطق پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 2(2)، 49-75.
فتحی، حسن (1382). دیالکتیک در فلسفه افلاطون. نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز)، 46(186)، 1-22.
علوی‌نیا، سهراب (1381). افلاطون‌گرایی در فلسفه ریاضیات. پژوهشنامه علوم انسانی، 36، 105-126.
مهرمحمدی، محمود (1391). برنامه درسی: نظریه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها. تهران: انتشارات سمت.
میرزا محمدی، محمدحسین (1381). بررسی و مقایسه اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه افلاطون و فارابی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی، 33(2)، 203- 227.
نوالی، محمود؛ فتحی، حسن؛ و موسی‌زاده نعلبند، صدیقه (1393). تفسیر هایدگر از دیالکتیک افلاطون در درس گفتار سوفسطایی افلاطون. فصلنامه فلسفه و کلام. 17، 143-168.
Dikyol. D. C. (2012). The Effects of Mythos’ on Plato's Educational Approach. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 55, 560-567.
Goldsteinm S., Princiotta, D., & Naglieri, J. A. (Eds.) (2015.). Handbook of Intelligence: Evolutionary Theory, Historical Perspective, and Current Concepts, New York: Springer Science+Business Media.
Karpov, A. (2015). The Ancient Episteme of Activity as Ontological Horizon of Modern Education Development. Worldwide trends in the development of education and academic research, 15-18.
Kohan, W. O. (2013). Plato and Socrates: From an Educator of Childhood to a Childlike Educator? Studies in Philosophy and Education, 32(3), 313-325.
Lawton, D, & Gordon, P. (2002). A history of Western educational ideas. London: Woburn press.
McCulloch, G. (2015). Footnote to Plato: Interpreting the History of Secondary Education in Mid-Twentieth-Century England. In P. Smeyers, D. Bridges, N.C. Burbules, & M. Griffiths, (Eds.), International Handbook of Interpretation in Educational Research, Part Two (pp. 873-891). New York: Springer.
Naughton, C. (2014). Revisiting the Cave: Heidegger’s Reinterpretation of Plato’s Allegory with Reference to Music Education. In F. Pio, O. Verkoy, (Eds), Ontology, music, education: A Heideggerian ontological turn in the world of music and education (pp. 201-212). Netherlands: Springer.
Rorty, A. O. (Ed.) (2005). Philosophers on Education: New Historical Perspectives. London: Routledge.
Scott, G. A. (2000). Plato’s Socrates as Educator. Albany: State University of New York.
Sepper, D. L. (2013). Understanding Imagination: The Reason of Images. London: Springer.
James, S. (1993). Plato on dialectic and dialogue. The Journal of Value Inquiry, 27, 465-473.
Tonkli-Komelm A. (2008). Poetry and Knowledge in Plato’S Critique of Sophistic Education. In Tymieniecka, A. T. (Eds.). Education in Human Creative Existential Planning. Analecta Husserliana (The Yearbook of Phenomenological Research), vol 95. Dordrecht: Springer.
Baker, B. (2003). Plato’s child and the limit-points of educational theories. Studies in Philosophy and Education, 22, 439-474.
Janesick, V. J. (2003). Curriculum trends: A reference handbook (Contemporary education Issues). Santa Barbara, CA: ABC-Clio.
Jacobs, H. H. (2010). Curriculum 21: essential education for a changing world. USA: Alexandria.
McKernan, J. (2008). Curriculum and imagination: process theory, pedagogy and action research. USA and Canada: Routledge.