تبیین «استقلال اخلاقی» به‌عنوان یک هدف تربیتی (با تأکید بر آرای کانت و پیترز)
محورهای موضوعی : تاریخ و ماهیت رشته فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت، مکاتب و رویکردهای فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت قدیم و جدید ،تاریخ اندیشه و عمل تربیتی (سیاست‌ها، برنامه‌ها، اقدامات و...) مفاهیم، گزاره‌ها و نظریه‌های تربیتی آراء مربیان و فیلسوفان تربیتی روش‌شناسی پژوهش‌های تربیتی انواع تربیت مسائل تعلیم‌وتربیت ایران و جهان برنامه درسی و آموزش در رشته‌های گوناگون
طاهره بهمنی
1
دکترمسعود صفایی مقدم
2
(دانشگاه شهید چمران اهواز)
دکتر محمد جعفر پاک سرشت
3
دکترسید منصور مرعشی
4
کلید واژه: استانداردسازی, فضای عمومی, آفرینش‌گر, جهان مشترک, آزادی و دموکراسی در تعلیم و تربیت.,
چکیده مقاله :
استقلال اخلاقی، به معنای «خود¬¬ قانون¬گذاری» و «اطاعت از قوانین خود» است. این مقاله به شیوه تحلیلی و استنتاجی در جستجوی پاسخ به این دو سؤال است که اولاً، تحقق «استقلال اخلاقی» مستلزم حضور و تمهید چه شرایطی است؟ ثانیاً، آیا استقلال اخلاقی شرایط لازم را برای آنکه یک «هدف تربیتی» به حساب آید، دارد؟ چارچوب تئوریک این پژوهش دیدگاه کانت و پیترز است که در پاسخ به سؤالات تحقیق مبنا قرار گرفته اند. در پاسخ به سؤال اول‌نظر کانت مبنا قرا گرفته و در پاسخ به سؤال دوم، به نظر پیترز استناد شده است. اعتقاد کانت به جایگاه اساسی عقل و اراده آزاد مبنایی برای اعتقاد او به استقلال اخلاقی است. از سوی دیگر، پیترز معتقد است که تحلیل مفهوم «تربیت» و مفهوم «فرد تربیت‌شده» شاخص ها و شرایط ضروری برای «استقلال اخلاقی» را در اختیار می نهد. از این رو نتیجه گرفته می شود که با به کارگیری روش تحلیل مفهومی و تحلیل مفهوم «تربیت» و «فرد تربیت‌شده» می¬توان نشان داد که استقلال اخلاقی یکی از اهداف اصلی تربیت است، زیرا واجد ارزش¬هایی است که در مفهوم «تربیت» و «فرد تربیت‌شده» مستتر می¬باشد. در این میان مشکلات و تعارضات مفهومی بین «استقلال» و «اقتدار تربیتی»، میان «عقل» و «عادت» و «اصالت انتخاب» و «محتوای آموزشی» به میان می¬آید که در ادامه مورد بحث قرار گرفته¬اند.
Moral autonomy means "self-government" and "self-rule". This paper presents the analysis and reasoning in search of answers to the following questions: first, what conditions does moral autonomy require? Second, does moral autonomy possess the requirements necessary for being considered as an aim of education? The theoretical framework of this study is based on Kant’s and Peters’ views that have served the theoretical sources and bases of the survey questions. The first question has been answered by referring to Kant’s ideas, whereas the answer to the second question has been derived from Peters’ sources. Kant believes that reason and free will are the fundamental bases for moral autonomy. On the other hand, Peters argues that the concept of "education" and the "educated person" provide the criteria and necessary conditions for moral autonomy. Hence, it was concluded that by recourse to conceptual analysis, and here, the analysis of the concepts of "education" and "educated person", we are able to demonstrate that moral autonomy should be one of the main aims of education because moral education implies the concepts of both education and educated person. The paradoxes between the concept of "autonomy” and “educational authority”, between "reason and habits" and "authenticity of choice and educational content" are also discussed.
ارسطو (1385). اخلاق نیکوماخوس (محمدحسن لطفی، مترجم). تهران: طرح نو.
بارو، رابين و وودز، رونالد (1376). درآمدي بر فلسفه آموزش و پرورش (فاطمه زيباكلام، مترجم). تهران: دانشگاه تهران.
بارو، رابين (1391). درآمدي بر فلسفه اخلاق و آموزش و پرورش اخلاق (فاطمه زيباكلام، مترجم). تهران: حفیظ.
برلین، آیزایا (1369). چهارمقاله درباره آزادی (محمدعلی موحد، مترجم). تهران: انتشارات خوارزمی.
کانت، ایمانوئل (1392). تعلیم و تربیت (غلامحسین شکوهی، مترجم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کانت، ایمانوئل (1388). مابعدالطبیعه اخلاق (فلسفه فضیلت). (منوچهر صانعی دره بیدی، مترجم). تهران: نقش و نگار.
کانت، ایمانوئل (1387). سنجش خرد ناب. (میر شمس‌الدین ادیب سلطانی، مترجم). تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
سیف، علی‌اکبر (1390). روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش. تهران: نشر دوران.
شکوهی، غلامحسین (1384). مبانی و اصول آموزش و پرورش. تهران: به نشر.
مازلو، آبراهام. اچ (1372). انگیزش و شخصیت) احمد رضوانی، مترجم). مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي.
نقیب¬زاده، میرعبدالحسین (1387). درآمدی به فلسفه. تهران: نشر طهور.
نلر، جرج اف (1380). درآمدی بر فلسفه آموزش و پرورش (فریدون بازرگان دیلمقانی، مترجم). تهران: سمت.
هرست، پل هیوود و پیترز، ریچارد استنلی (1389). منطق تربیت (فرهاد کریمی، مترجم). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
هرست، پل، اچ و وایت، پاتریسیا (1381). فلسفه آموزش و پرورش موضوعات اصلی در سنت تحلیلی (بختیار شعبانی ورکی و محمدرضا شجاع رضوی، مترجمان). مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
Dearden, R. F (1975). Autonomy as an educational ideal, in Brown, S.C. (ed.) Philosophers discuss education, London: Macmillan.
Dowrkin, G. (1997). The concept of autonomy. Oxford: Oxford University Press.
Kohlberg, L. (1984). Essays in moral development: The psychology of moral development. Vol. 2. New York: Harper & Row.
Kroflič, R (2005). Is authonomy still an acceptable education and socialisation goal of public education? Contemporary Pedagogy, 56 (122): 18-35.
Peters, R. S. (1973). Reason and compassion. London and New York: Routledge & Kegan Paul.
Peters, R. S. (1974). Psychology and ethical development. London: Allen & Unwin.
Peters, R. S. (1981). Moral development and moral education. London: Allen & Unwin.
Peters, R. S. (1977). Education and the education of teachers. London: Routledge & Kegan Paul.
Peters, R. S. (1963). Reason and habit: The paradox of moral education, reprinted in: R. S. Peters, Psychology and ethical development. A collection of articles on psychological theories, ethical development and human understanding. London: George Allen & Unwin Ltd, 1974), pp. 265–280.
Peters R.S. (1966). Ethics and education. London: Allen and Unwin.
Schneewind, J. B. (1999). The invention of autonomy: a history of modern moral philosophy.Cambridge University Press.