واسازی نقش تربیت رسمی در نظام تربیتی ایران بعد از انقلاب‌اسلامی
محورهای موضوعی : تاریخ و ماهیت رشته فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت، مکاتب و رویکردهای فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت قدیم و جدید ،تاریخ اندیشه و عمل تربیتی (سیاست‌ها، برنامه‌ها، اقدامات و...) مفاهیم، گزاره‌ها و نظریه‌های تربیتی آراء مربیان و فیلسوفان تربیتی روش‌شناسی پژوهش‌های تربیتی انواع تربیت مسائل تعلیم‌وتربیت ایران و جهان برنامه درسی و آموزش در رشته‌های گوناگون
ناصر نوروزی
1
(دانشگاه خوارزمی)
رمضان برخورداری
2
(دانشگاه خوارزمی)
سعید ضرغامی همراه
3
(دانشگاه خوارزمی)
علیرضا محمودنیا
4
(گروه فلسفه تربیت دانشگاه خوارزمی تهران)
کلید واژه: واسازی, تربیت رسمی, تربیت غیررسمی, نظام تربیتی ایران,
چکیده مقاله :
هدف اصلی این پژوهش، واسازی نقش تربیت رسمی در نظام تربیتی کشور بعد از پیروزی انقلاب‌اسلامی است. تربیت رسمی با کنار هم قرار گرفتن چهار بُعد از ابعاد شکل‌گیری تربیت رسمی شامل: ساختار، مکانیزم، نظام ارزش‌گذاری و فعالیتهای تربیتی، تقریباً از اواسط دورۀ قاجار خودنمایی کرد و با تثبیت خود در دورۀ پهلوی، به گسترش قابل ملاحظه‌ای دست یافت. روند توسعۀ تربیت رسمی بعد از سال 1357 نیز با تکیه بر آرمان‌های انقلاب‌اسلامی از جمله انسان‌سازی و تربیت انسانی ادامه یافت. توجه روزافزون به بُعد تربیت رسمی به منظور استفاده از ظرفیتهای آن، ضمن تعمیق دوگانگی‌های موجود نظام تربیتی، با عدم تحقق کامل اهداف و انتظارات مواجه گردید. در این مطالعه با رویکرد واسازانه، دوگانگی حاکم بر نظام تربیتی کشور با بررسی پیشفرضهای شکل‌گیری تربیت رسمی و قطب‌های مؤثر، مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. مطالعۀ آلایش قطب‌های مربوط به هر دو بخش، نمایانگر مکملیت و ضرورت هر دو بخش است که با انجام واسازی و استفاده از ظرفیتهای هر دوگونه نظام تربیتی، امکان‌های متعدد و مضاعفی همچون: دسترسی به عدالت آموزشی، آمادگی در برابر شرایط خاص، فراهم نمودن زمینۀ رشد ابعاد مختلف فراگیران، واقع‌بینی در انتظارات و فراهم شدن زمینۀ پاسخگویی، پذیرش تفاوت‌های متکثر فرهنگی و تغییر طرح‌واره‌های ارباب و رعیتی در تربیت میسر میگردد.
The main goal of current research is deconstruction of the role of formal education in the Iran’s education system in the period of Islamic Revolution. Formal education by putting together the four dimensions of the formation of formal education, including structure, mechanism, valuation and educational activities, appeared almost from the middle of the Qajar period, and expanded considerably with its consolidation in the Pahlavi period The development of formal education continued after 1979, relying on the ideals of the Islamic Revolution, including humanization and human education. Increasing attention to the dimension of formal education in order to use its full capacity, while deepening the existing dualities of the education system, faced with the complete failure of goals and expectations. In this study, with a deconstructive approach, the dominant duality of the country's education system has been analyzed by examining the assumptions of the formation of formal education and the effective poles. The study of the Contamination of the poles related to both sectors shows the complementarity and necessity of both sectors, that by carrying out the reconstruction and using the capacities of both types of educational systems, there are many and multiple possibilities such as: access to educational justice, preparation for the conditions Especially, providing the context for the development of different aspects of the learners, realistic expectations and providing the context for accountability, acceptance of multiple cultural differences, change of master-servant schemas in education.
اباذری، یوسف؛ محمدی، محرم (1392). مدرسه: از تشکیل امور تربیتی تا جداسازی، مطالعات جامعه‌شناختی، دوره 20 (شماره 2)، 291 - 311.
ابوذری‌لطف، مرضیه (1393). تحلیل توصیفی گفتمان‌های دولت‌های پس از انقلاب‌اسلامی؛ در حوزه توسعه اقتصادی (1392-1357)، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال هفتم (شماره26)، 137- 163.
احترام، ابراهیم؛ بهشتی، سعید؛ کشاورز، سوسن (1389). بررسی اندیشه‌های تربیتی دریدا و نقد آن، رویکردهای نوین آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، زمستان دانشگاه اصفهان، سال پنجم (شماره 1، شماره پیاپی11)، بهار و تابستان 1389، 168-147.
آپگنانسی، ریچارد؛ گارات، کریس (1388). پست‌مدرنیسم (گام اول) (ترجمه فاطمه جلالی‌سعادت)، تهران: شیرازه.
آقازاده، احمد (1388). مسائل آموزش‌وپرورش ایران. تهران: سمت.
آقازاده، احمد؛ آزمند، محمد (1398). تاریخ آموزش‌وپرورش ایران (با تأکید بر تحولات تربیتی دوره معاصر). تهران: سمت.
بازوبندی، محمدحسین؛ امانی‌طهرانی، محمود (1394). تألیف کتاب‌های درسی براساس معیارهای یاددهی- یادگیری، کنگره بین‌المللی تخصصی علوم و زمین، دوره 34.
باقری، خسرو؛ سجادیه، نرگس؛ توسلی، طیبه (1389). رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفه تعلیم‌وتربیت. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
بختیارنصرآبادی، حسنعلی؛ جمشیدیان، عبدالرسول؛ نوروزی، رضاعلی (1382) مروری بر اندیشه‌های فلسفی و تربیتی دریدا. مجله علوم انسانی مصباح، بهمن و اسفند1382 (شماره 49)، 113- 125.
بشیریه، حسین (1392). دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران. تهران: نگاه معاصر.
بنی اقبال، ناهید؛ ناصح، محمدامین (1385). سیر تکوین نظام آموزشی نوین در ایران. روزنامه اطلاعات، چهارشنیه28 تیرماه 1385 (شماره 23680)، 6.
برخورداری، رمضان (1399). طرح‌واره ارباب‌رعیت؛ کسوف گفتگو. فلسفه آموزش، 10/5/1400، .https://philoedu.ir/1399/06/01/scheme-of-master-and-servant-%E2%80%8C/
دارابی، مهری (1387). بررسی کارکردهای نهادی آموزشی و تربیتی در توسعه فرهنگی و هنری کشور. ماهنامه مهندسی فرهنگی، آذر و دی 1387، سال سوم (شماره‌های 23 و 24).
حیدرزادگان، علیرضا؛ درازهی، گوهر (1397). بررسی بایدها و نبایدهای فضای مجازی در سند تحول بنیادین نظام آموزش‌وپرورش. مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن فلسفه تعلیم‌وتربیت ایران فضای مجازی و فلسفه تربیت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، مهرماه 1397.
ساعی، علی؛ قاراخانی، معصومه؛ مؤمنی، فرشاد (1391). دولت و سیاست آموزش در ایران از سال 1360 تا سال 1388. فصلنامه علوم اجتماعی (علامه طباطبایی)، شماره 56، 119 – 168.
سبحانی‌نژاد، مهدی؛ منافی، کاظم (1390). جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش. تهران: یسطرون.
شریعتی، علی (1377). روش شناخت اسلام. تهران: شرکت چاپخش.
صحیفه نور (1378) مجموعه آثار امام خمینی (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها: ج 11). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
صفارحیدری، حجت (1392). ایدئولوژی و آموزش‌وپرورش: نگاهی انتقادی به سند تحول بنیادین در نظام آموزش‌وپرورش. چکیده مقالات چهارمین همایش ملی انجمن فلسفه تعلیم‌وتربیت ایران، مبانی فلسفی تحول در نظام آموزش‌وپرورش ایران، مشهد: دانشگاه فردوسی، 341-339.
صراف، حمیدرضا؛ کوروش، بزرگیان (1384). درباره لایحه بودجه سال 1385 کل کشور. آموزش‌وپرورش و ردیف‌های ملی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اجتماعی، بخش آموزش‌وپرورش.
ضرغامی، سعید (1388). فلسفه فناوری اطلاعات و تعلیم‌وتربیت. تهران: مبنای خرد.
ضیمران، محمد (1396). ژاک دریدا و متافیزیک حضور. تهران: هرمس.
عبداللهی، حسین (1389). برنامه‌ریزی توسعه آموزش‌وپرورش (با تأکید بر تجربه ایران). تهران: پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش.
علم‌الهدی، جمیله (1392). چالش عقلانیت در نظام آموزش رسمی. چکیده مقالات چهارمین همایش ملی انجمن فلسفه تعلیم‌وتربیت ایران، مبانی فلسفی تحول در نظام آموزش‌وپرورش ایران، مشهد: دانشگاه فردوسی، 14-12.
فراستخواه، مقصود (1399). رشد آموزش علوم اجتماعی، دوره 23 (شماره1)، پاییز1399، 4- 12.
فرجی، مهدی (1399).حبل‌المتین و ترقی ایران. تهران: نقدفرهنگ.
کریمی‌گیلده، علی؛ علیرضا: صادق‌زاده‌قمصری؛ سجادی، سیدمهدی؛ باقری‌نوع‌پرست، خسرو (1394). واسازی مفهوم تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان و نقد از منظربازسازی. پژوهش‌نامه مبانی تعلیم‌وتربیت، سال6 (شماره1)، بهاروتابستان 1395، 69- 82.
گروه مشاوران یونسکو (1385). فرآیند برنامه‌ریزی آموزشی(ترجمه فریده مشایخ). تهران: مدرسه.
گروه مؤلفان (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام آموزش‌وپرورش رسمی و عمومی جمهوری‌اسلامی‌ایران. تهران: وزارت آموزش‌وپرورش، آذرماه 1390.
محمدی‌پویا، فرامرز (1397). بررسی عملکرد انقلاب‌اسلامی در حوزه نظام آموزش‌وپرورش رسمی و عمومی. مطالعات انقلاب‌اسلامی، سال 15، زمستان 1397 (شماره 55).
مرزوقی، رحمت‌اله؛ عقیلی، رضا؛ مهرورز، محبوبه (1395). تحلیل و نقد نظری و روش‌شناختی اسناد تحول بنیادین آموزش‌وپرورش جمهوری‌اسلامی‌ایران، پژوهش‌نامه مبانی تعلیم‌وتربیت، پاییز و زمستان 1395، سال 6 (شماره 2)، 40- 21.
مرزوقی، رحمت‌اله؛ حیدری، الهام (1394). نگاهی به تعلیم‌وتربیت غیررسمی در ایران و جهان (مفاهیم، ویژگی‌ها و دستآوردها). تهران: آوای نور.
مناشری، دیوید (1397). نظام آموزشی ایران و ساختن ایران مدرن (مترجمان: محمدحسین بادامچی؛ عرفان مصلح). تهران: سینا.
میرزامحمدی، محمدحسن؛ ظفری‌پور، طاهره (1388). بررسی نقش آموزش غیررسمی در شکل‌گیری شخصیت فردی و اجتماعی. مهندسی فرهنگی، فرورودین و اردیبهشت1388 (شماره 27 و 28)، 8- 21.
وحدتی‌دانشمند، علی؛ ایروانی،شهین؛ باقری‌نوع‌پرست، خسرو (1400). از پذیرش تا شورش، نگاهی واسازانه بر سیاست‌های اقتباس آموزشی در ایران معاصر. پژوهش‌نامه مبانی تعلیم‌وتربیت، دانشگاه فردوسی مشهد، سال11 (شماره1)، بهار و تابستان1400.
همتی‌فر، مجتبی (1392). تعلیم‌وتربیت غیر«رسمی»، مکمل تعلیم‌وتربیت «رسمی»، 21/8/98، http://ayaronline.ir/1392/04/28912.html
Bekkers, R. (2007). Measuring Altruistic Behavior in Surveys: The all or nothing dictator game, Survey Research Method. (3):139 -144
Biesta, G. J. J. (2001). Preparing for the incalculable Deconstruction, Justice, and the question of education. In Biesta, G. J. J. & Egea-kuhne, D. (Eds) Derrida & Education, New York: St Edmundsbury Press, 32–54.
Blaak. M, Openjuru. G. L, Zeelen. J (2013). Non formal vocational education in Uganda: practical empowerment through a workable alternative. International of Educationa Development, 33, 88-97.
Derrida, J. (1976). Of Grammatology, trans. Gayatri chakravorty spivak. Baltiomor: Johan Hopkins University Press.
Derrida, J. (1981). Dissemination. (B. Johnson, Trans). London: The Athlone Press.
Derrida, J. (1991). Dissemination. Trans, Barbara Johnson, London: The Athlone Press.
Dhiman, O, P. (2007). Principles and Techniques of Education, India: Kalpaz Publication.
Farmahini Farahani, Mohsen; Mirzamohamadi, MohammadHasan; Noroozi, Naser (2014). The Study on Features of Informal Education in Postmodernism, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 136, 9 July 2014, 559-563. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.05.376
Fordhom.p. (1980). participation Learning and change: Commonwealth Approaches to Non-Formal Education. London: Commonwealth Secretariat.
Given, L. M. (2008).The SAGE encyclopedia of qualitative research methods. London: sage.
Lawrence J. Saha. (1997). International encyclopedia of the sociology of education, Australian National university, Canberra: Pergamon.
Mc, Givney, V. (2002). Spreading the Word reaching out to new learners, National Institute of Adult Continuing Education (NIACE). Leicester: NIACE.
Paulsen. T.H. (2011). Supervisory practices in non-formal educational settings as perceived by agricultural education teachers: A national. study Iowa State University.
Palmer. J. A. (2000). Fifty Moder n Thinkers On Education From Piaget To The Present, New York: International Press.
Rose, P. (2007). NGO Provision of Basic Education: Alternative or Complementary Service Delivery to Support Access to the Excluded, CREATE, Sussex.
Thomas, Michael, Potman Daley, Joannah. (2011). Digital Education, (Deconstructing Formal and Informal Learning Spaces with Social Networking Sits), https://doi.org/10.1057/9780230118003_11,
Trifonas, P. (2000). Jacques Derrida as a philosopher of education. Encyclopedia of philosophy of education.